Dag van de lightrail: rijk aan zet met fonds voor stadsregionaal railvervoer
De kwaliteit van het openbaar vervoer in Nederland is op orde, maar er zijn nauwelijks investeringen om een kwantiteitssprong te maken. Er dient snel een fonds te komen om de plannen voor het stadsregionaal railvervoer van de Mobiliteitsalliantie verder uit te werken. Deze oproep klonk luid tijdens de Dag van de Light Rail van Railforum in Utrecht.
De enorme reizigersgroei op de Nood/Zuidlijn, Hoekse Lijn en tramlijn 22 tonen de meerwaarde van lightrail-verbindingen aan. Een panel bestaande uit HTM-directeur Jaap Bierman, NS-topman Roger van Boxtel, RET-directeur Maurice Unck, wethouder Lot van Hooijdonk van Utrecht, strategiemanager Robert Jan ter Kuile van het GVB en directeur marktontwikkeling Quinten Passchier van Qbuzz concludeerde dat er veel meer uitvoeringskracht nodig op stadsregionaal niveau.
Flinke stappen maken
Volgens RET-directeur Maurice van Unck zijn de tramnetten en het hoofdrailnet in Nederland “best wel op orde”. Maar op het gebied van stadsregionaal railvervoer moeten volgens hem “echt nog flinke stappen” worden gemaakt. “We hebben een metronetwerk in Rotterdam van 100 kilometer dat loopt van Den Haag tot aan Spijkernisse tot halverwege Gouda en Hoek van Holland. En Utrecht heeft dat eigenlijk nauwelijks. Het regionale railvervoer is eigenlijk helemaal niet goed ontwikkeld omdat dit tussen alle bestuurslagen in valt.”
“Metropoolregio’s zijn de afgelopen jaren enorm gekort op de BDU (Brede Doel Uitkering Verkeer en Vervoer, red.). Alles wat ze krijgen gaat ongeveer zitten in houden in plaats van bouwen. Ze kunnen het net onderhouden van het geld, maar ze hebben bijna geen investeringsgeld meer, zeker niet om grote projecten op te pakken. Het rijk is nu aan zet om mee te helpen om weer investeringsgeld vrij te maken”, vindt Unck.
Eigen belastingregime
Wethouder Lot van de Hooijdonk van de gemeente Utrecht gaf aan dat dit in andere landen veel beter geregeld. Regionale overheden hebben een eigen belastingregime waardoor ze het geld dat ze uit belasting ontvangen kunnen inzetten voor openbaar vervoer. Londen en Parijs investeren miljarden in nieuwe lightrail-verbindingen. In Nederland kan dat volgens haar niet omdat regio’s afhankelijk zijn van het rijk.
NS-topman Roger van Boxtel gaf aan dat de Nederlandse overheden verantwoordelijkheden “naar beneden duwt”, maar er “geen geld bij geeft”. Volgens het panel loopt het op dit punt vast. De punctualiteit stijgt over de gehele linie en steeds meer mensen maken gebruik van het OV. De kwaliteit is op orde, maar zouden nauwelijks investeringen zijn om ook een kwantiteitssprong te maken.
Tekst loopt verder onder foto.
Den Haag aan zet
Het panel concludeert dat Den Haag nu aan zet is om geld vrij te maken. De Mobiliteitsalliantie presenteerde in juni vorig jaar het Deltaplan Mobiliteit, waaraan 25 mobiliteitspartijen meewerkten, waaronder NS, RAI-Vereniging, Transport en Logistiek Nederland (TLN), ANWB, stadsvervoerders GVB, RET en HTM, de Federatie Mobiliteitsbedrijven Nederland (FMN), KNV en Rover. Aan deze plannen is een investeringsagenda gekoppeld waarin staat dat er drie à vier miljard per jaar nodig is om de toekomstige reizigersgroei op te vangen.
In het Deltaplan worden diverse voorstellen gedaan om knelpunten in het spoor op te lossen, zoals de verlenging van de Noord/Zuidlijn, het robuuster maken van de HSL-Zuid, het opwaarderen van de verbinding Den Haag/Rotterdam – Utrecht, uitbreiding van het Programma Hoogfrequent Spoorvervoer, de snelle Intercity Amsterdam-Berlijn, een Randstadrailverbinding tussen Scheveningen, Madurodam, de Binckhorst, Den Haag Centraal, en de regio Zoetermeer en Delft.
“We moeten met kracht door de plannen verder uitwerken en zorgen dat we de financiering rond krijgen”, stelt Unck. Dat zou volgens hem kunnen door het Meerjarenprogramma Infrastructuur, Ruimte en Transport (MIRT) op te hogen of dit uit het Wopke Wiebes-fonds halen.
Mooie plannen. Maar in de voorstellen die beschreven staan zie ik voornamelijk landelijke zaken. HSL, upgraden grootstedelijke verbindingen, zelfs internationaal. Vraag mij dan wel af waar de echte regionale railverbindingen nieuw aangelegd worden. Hoekse lijn was rail alleen andere vorm. Ik zie voornamelijk meer gebruik van wat er al is en niet veel nieuws. En dat zou wel het idee moeten zijn. En de reden van onderontwikkeling is dat er meer naar asfalt gaat in plaats van rail. Victor Klever
De Uithoflijn (tramlijn 22) is pas net open, dus is qua reizigers niet gegroeid. Ook had Utrecht al railverbindingen moeten aanleggen naar Leidscherijn voordat deze gebouwd werd. Nu heb je meer en duurdere inpassingsproblemen, zoals bij de Uithoflijn. Besturen is niet reageren, maar vooruitzien. Na uitbreiding CS is er meteen een vraag voor een 2de IC station. Een consistent beleid ontbreekt dus, wat zaken veel duurder maakt. Daarom is het beter als deze stad de komende 5 jaar niet groeit.
Wel is er een behoefte aan vervoer dat meer frequent en fijnmaziger is dan hoofdspoor. In R’dam hebben ze het wel door, en het is vreemd dat de A’damse metro niet reikt tot aan de voorsteden (wat gewoon hoort in een echte METROpool). Dus moeten ze de metro aanleggen voordat Havenstad wordt gebouwd en dan doortrekken naar Zaandam, bovenop de doortrekking van de N/Z-lijn naar Schiphol. Ook om de A7/A8, A9 en A10 te ontlasten, wat dagelijks veel vervuiling oplevert. Sense of urgency is ook geboden
En dan Groningen: hier liggen mogelijkheden voor een regionaal netwerk: maak gebruik van de spoorse infrastructuur die er nu al ligt en die door Arriva wordt bediend. Een aftakking van dat spoor ontsluit in één keer Zernike. Daarnaast ter hoogte van Europapark een aftakking via Euroborg en UMCG naar de wijken aan de Oostkant van de stad. Op termijn ontsluiting van de zuidelijke regio. Onderhoud van het materieel in Onnen.
De mobiliteitsconsument van Groningen sluit dit niet uit overigens.
Er wordt gewoon nog te veel aan asfalt verdiend, en wat eroverheen rijdt. Voorbeeld in mijn regio: RijnlandRoute. Mag wat kosten. Vast noodzakelijk maar er worden meer huizen bijgebouwd in bijv. Valkenburg, Katwijk. Die mensen worden aangewezen op bus en auto. Wat voor wanbeleid is dat nou? Ooit zou de Rijngouwelijn de Bollenstreek ontsluiten, maar die plannennzijn getorpedeerd onder andere omdat men in Leiden “geen trein” door de stad wilde. Net of het volk dit moet beslissen. Wasnzin!
IK deel al die meningen maar het meest raakt me die van Victor Bax,ik betreur het steeds dat de Rijn Gouwe Lijn werd afgeblazen terwijl ik het zwart op wit heb dat deze in 2010 voltooid zou zijn en dit voelt me nog meer aan dat binnenkort de woningbouw in Valkenburg binnenkort moet beginnen ;pas geleden kwam een plan dat Naaldwijk een tram zou krijgen met Den Haag;nou laten ze die doortrekken naar Delft om dat in een keer goed te doen
Door het uit de hand lopen van kosten en planning bij de aanleg van de metrolijn naar Hoek van Holland, tramlijn naar de Uithof en N/Z-lijn in A’dam is het enthousiasme voor stadsregionaal railvervoer danig bekoeld. In ons platte landje met compacte steden, korte afstanden en uitstekende fietsvoorzieningen ligt het dan ook meer voor de hand om in te zetten op dit vervoermiddel. Het is milieuvriendelijk, gezond en brengt je tot op de eindbestemming. Niet voor niets is de OV-fiets zo’n succes.
De discussie over wel/geen OV is volledig gepolitiseerd. Zolang er in Den Haag een rechts bewind zit, gebeurt er niets. Het MIRT heeft tot 2028 alle uitgaven vastgelegd – voor 90% asfalt. De RijnGouwelijn is gesaboteerd door de VVD in de provincie ZH, met steun van andere rechtse partijden (D66, CDA) en vreemd genoegd de SP. Die laatsten kregen als dank voor hun steun aan de RijnlandRoute een gedeputeerde. Zo gaat dat in NL…
@Henk: rechtse partijen willen nu ook geld verdienen aan infra dmv Wobke Wiebes fonds door negatieve rente! Helaas had men in de Tweede Kamer gisteren geen idee wat met het geld gedaan kan worden. Eigenlijk is het heel simpel:
– infra: NZ-lijn extensie+naar Zaandam, Lelylijn-Hamburg, waterstofeconomie
– Artificiele Intelligentie, optische/kwantumcomputer, IT security
– Biomedisch/pharma/life science kennisnetwerk
– Einsteintelescoop
– Brainport
– duurzaamheidbusiness
Sommige dingen meteen doen!
Fiets? Inderdaad leuk. Tot er 10.000 mensen tegelijk gaan fietsen en het op kruisingen compleet vastloopt. En de stallingsproblemen bij stations de pan uit rijzen.
Of: wanneer het regent en de helft van de fietsende scholieren zich toch weer op het OV stort en de helft van de fietsende forensen toch weer de auto pakt.
Goed en betaalbaar OV met grote capaciteit is de enige oplossing voor efficiënt gebruik van de schaarse ruimte. OV-fiets, scooters, deelauto’s zijn goede aanvullingen.