Keerwanden Ede-Wageningen opmaat naar meer voor Bosch Beton
Het vernieuwde station Ede-Wageningen geldt, als het straks helemaal klaar is, een van de mooiste projecten van het Barneveldse bedrijf Bosch Beton. “We hebben samen met de aannemers goede sier kunnen maken met onze producten voor het project Perrons op Norm van ProRail”, zegt accountmanager Erik Mulder. “We kregen daardoor steeds meer verzoeken van spooraannemers om perron- en keerwanden te leveren. Zo hebben we een mooi aandeel gekregen in de prachtige nieuwbouw van station Ede-Wageningen.”
Het Perrons Op Norm-contract voor de ongeveer 75 perrons die ProRail de afgelopen jaren heeft gebouwd of vernieuwd is in principe afgelopen. Binnen dat contract leverde Bosch Beton vanaf 2020 veel perron- en keerwanden aan de betrokken aannemers. “Aanvankelijk leverden we keerwandconstructies en perronwanden aan drie van de vier aannemers die binnen het Perrons op Norm-contract actief waren”, vertelt Mulder. “Gaandeweg raakte ook de vierde aannemer overtuigd van onze producten.”
“Er loopt nu een nieuwe aanbesteding – van de aannemers dus – die tot maximaal 2030 zal lopen”, gaat Mulder verder. “De aannemers kunnen daarna zelf kiezen met welke leveranciers en onderaannemers ze werken. Wij hebben als relatieve nieuwkomer in de spoorsector laten zien dat we kwalitatief hoogwaardige keerwanden kunnen leveren die qua maatvastheid perfect zijn en ook nog eens heel flexibel geleverd kunnen worden. Die maatvastheid is heel belangrijk, want als je met buitendienststellingen werkt, mag er niets tegen zitten. Dan moet het allemaal wel passen, want anders heb je gelijk een groot probleem. Daarbij kunnen we ook heel snel anticiperen op bijzondere verzoeken. Als er bijvoorbeeld ineens een maatje kleiner nodig is omdat er plots onvoorziene omstandigheden zijn waar omheen gewerkt moet worden. Dan haken we daar meteen op in.”
Nieuwe receptuur 70 procent minder milieubelastend
Alle perron- en keerwanden worden in Barneveld in een enorme, moderne fabriek gemaakt. Achter die fabriek staan zowat zes voetbalvelden vol met keerwanden in alle soorten en maten. “Wij kunnen nagenoeg alles uit voorraad leveren”, vertelt marketeer Frans-Jaap Moree. “Als een klant belt, kunnen we meteen leveren.” Gemiddeld hebben we zo’n 7.000 wanden op voorraad staan, variërend in hoogte van 0,5m tot 4.35m. We weten daarbij altijd precies volgens welke receptuur een keerwand is gemaakt. Dat staat erop aangegeven, net als de productiedatum en vele andere productiedetails.”
Bosch Beton leverde sinds 2020 al honderden perron- en keerwanden aan de spoorsector. Om aan de duurzaamheidseisen van ProRail en dus de aannemers te voldoen ontwikkelde het bedrijf een speciale betonreceptuur. “Wij gaan daarbij uit van de MKI-waarde, de Milieu Kosten Indicatie”, zegt Moree. “De meest duurzame betonvariant op dit moment is natuurlijk de receptuur waarbij geopolymeer is gebruikt in plaats van cement. Die is circa 70 procent minder milieubelastend ten opzichte van een traditionele betonreceptuur.”
“Een fictief genomen standkeerwand met een standaard betonreceptuur heeft bijvoorbeeld een MKI-waarde van 20 euro per strekkende meter”, legt Moree verder uit. “Maar indien deze is gemaakt van een duurzame receptuur, dan ligt die waarde rond de 5 euro. Dat geeft een goede indicatie.Inmiddels is het wel zo dat onze nieuwe betonreceptuur in de inframarkt niet duurder meer is dan regulier beton. Je krijgt nu dus voor dezelfde prijs een duurzamer product. Dat is dus pure winst voor alle partijen, inclusief de wereld.”
Duurzaam mag wat kosten tegenwoordig Bij Bosch Beton werken ze continu verder aan de verduurzaming van beton. “We zitten nu aan derde generatie betonreceptuur met een cementaandeel van 50 procent, komend van 100 procent”, vertelt Moree. “Het is belangrijk om met zo min mogelijk cement te werken, want de cementindustrie is de op één na meest vervuilende industrie ter wereld. In station Blerick doen we mee aan een test met cementloze perronwanden. We zijn benieuwd naar de resultaten van die test. Die verwachten we over twee jaar. Als die receptuur ook op de langere termijn voldoet aan de kwaliteitseisen die er door onze klanten gesteld wordt, dan zijn we spekkoper en met ons de gehele bouwsector natuurlijk.”
“Kijk, vijf jaar geleden was dat heel anders”, herinnert Mulder zich. “Toen werd er ook wel eens gevraagd om twintig in plaats van tien procent betongranulaat in een keerwand te verwerken. Een mooi, duurzaam idee natuurlijk, maar dat zou een aanpassing in het productieproces betekenen. Wij gaven aan dat we dat wel konden maken, maar dat de keerwand dan per stuk wel wat duurder zou uitkomen. Nou, dan hoefde het vaak niet meer. Dat is tegenwoordig 180 graden anders natuurlijk. Wij hebben zelf de keuze gemaakt om te investeren op duurzaam produceren, ongeacht of daar al werk(en) tegenover staan, omdat we in de duurzaamheidsmissie geloven. Duurzaam hoeft niet perse duurder te zijn. Men is tegenwoordig bewuster, want het is in het algemeen belang, van de hele wereld.”
Blij met verregaande verduurzaming in Nederland
Bosch Beton is voornamelijk actief in Nederland, Duitsland, België, Frankrijk en Denemarken en ook daar groeit de vraag naar keerwanden van een duurzame receptuur. “In Duitsland ligt het wat moeilijker en dat is jammer”, zegt Moree. “Duitsland vormt natuurlijk een enorm afzetgebied. Ze hebben er in mindere mate te maken hebben met een stikstofcrisis en er wordt veel gebouwd. Toch is het moeilijker om er voet aan de duurzame grond te krijgen, want de macht van de Duitse cementindustrie – een van de grotere producenten van cement in Europa – is zo enorm groot, dat veranderingen en verduurzamingen daar niet gestimuleerd, maar eerder tegengewerkt worden.”
Bovendien liggen de eisen in Duitsland anders, weet Moree. “Gezien onze constructie van wapening en de hoge betonkwaliteit kunnen wij relatief slanke keerwanden produceren die wél aan alle vereisten voldoen op het gebied van belasting. Hiermee kunnen we soms tot wel 4 procent aan materiaal besparen ten opzichte van de Duitse standaard. Maar de Duitse normeringen – die uitgaat van een veel lagere betonkwaliteit – maakt ranker bouwen niet mogelijk. Daardoor blijft de focus traditioneel en zijn keerwanden vaak nog dubbel zo dik. Wat dat betreft zijn we blij dat we in Nederland al zo ver zijn met de verduurzaming in de bouwwereld, maar ook daarbuiten. Desondanks werken we volop door in Duitsland om daar onze producten te promoten, want ook daar zijn er toch partijen die het belang van verduurzaming beginnen in te zien.”
Van agrarische sector naar GWW naar spoorvisitekaartje
Bosch Beton was vanaf de oprichting van het bedrijf in 1968 als producent van betonnen keerwanden een kleine dertig jaar vooral actief in de agrarische sector. Toen ontstond er ook vanuit de grond-, weg- en waterbouw (GWW) vraag naar de kwalitatief hoogwaardige keerwanden die het bedrijf maakt. Daarna groeide het Barneveldse bedrijf hard door. “Vorig jaar was de perronkeerwand een van onze meest verkochte producten”, stelt Moree. “Al moet wel gezegd dat we het dan over aantallen hebben, niet over meters en hoogtes.”
Een deel van die geleverde keerwanden is inmiddels mooi verwerkt in en rond het vernieuwde station Ede-Wageningen. “Een prachtig project”, zegt Moree trots. “En in onze eigen regio”, vult Mulder aan. “Niet alleen zijn we blij dat we voor dat project de keerwanden mochten leveren, we hebben er ook heerlijk samengewerkt met de aannemer en onderaannemers. Dat ging echt van een leien dakje. Ook daar konden we laten zien waartoe we in staat zijn, zoals het just-in-time leveren. Dan is alles in gereedheid om de keerwanden te plaatsen en komen wij ze leveren. Op de minuut. En als de aannemer zegt ‘we willen tien keerwanden per uur’, dan komen we elk uur met tien keerwanden aanrijden. Dat voorkomt natuurlijk een ophoping van verkeer, wachttijden voor zowel aannemer als onze transporteur én veel extra bewegingen van materieel, dus JIT-levering is wel zo duurzaam ook”, knipoogt Mulder.
Lees ook:
