‘Aanbestedingen in infrasector zijn vastgeroest’
PION Kunststoffen heeft als eerste in de wereld voor elkaar gekregen om een circulair product KIWAGREEN gecertificeerd te krijgen, te weten een duurzame buis die geschikt is voor boringen en die ook geregeld in de spoorse bouwomgeving wordt gebruikt. Directeur Gerben Borger sprak erover met SpoorPro en legt uit hoe Circulartube onderdeel is van een breder initiatief om meer aandacht te genereren voor circulair ondernemen en gerecycled materiaal in aanbestedingen. “We hopen impact te maken en de keten mee te krijgen in die richting. Er is veel meer mogelijk dan je denkt”, zegt Borger.
In de 20 jaar dat PION bestaat heeft het bedrijf veel ervaring opgedaan in het ontwikkelen van vooral duurzaam geproduceerde kunststof kabelbescherming. En daarin zit ook direct het probleem. Als leverancier van die vernieuwende duurzame producten trek je in een aanbesteding vaak aan het kortste eind, constateert Borger. “Het wordt tijd dat de aanbesteding van infrastructurele werken in Nederland verandert. Het is wat mij betreft nu een vastgeroest systeem waar voor duurzaamheid weinig plaats is”, aldus Borger.
Patstelling
Borger en PION draaien bovendien al jaren mee in onder meer de spoorsector. Hoewel het grote verhaal rond circulariteit steeds vaker gehoor vindt, houdt de muziek vaak op bij de leveranciers. “Je hoort altijd dat de opdrachtgevers, ingenieursbureaus en aannemers de handen ineen moeten slaan. Daar worden de leveranciers helaas niet bij betrokken en dat is zonde”, zegt Borger, die meent dat deze gang van zaken het conservatisme rond aanbestedingen in stand houdt. “Een aannemer wil niet altijd werken met materiaal dat hij niet kent. Die geeft aan dat het niet in het bestek staat of niet wordt gevraagd, dus waarom ‘moeilijk’ doen. Tenzij het 10 procent goedkoper is. Ook dan gaan ze niet altijd de discussie met de opdrachtgever aan, want dat kost tijd. Adviesbureaus op hun beurt weten soms ook niet van de hoed en de rand, bijvoorbeeld op het vlak van duurzame en gerecyclede materialen. Zo ontstaat een patstelling.”
Circulaire standaard
Borger begrijpt dat het niet makkelijk is om de markt te veranderen, zeker als relatief kleine speler. Al was het alleen maar omdat boringen en de machines die ervoor nodig zijn ontzettend kostbaar zijn. Tegelijkertijd laat het voorbeeld van Duitsland volgens Borger zien wat er mogelijk is. Daar heb je meerdere normen voor bepaalde typen buis, zodat er meer keuze opties zijn en de hoeveelheid gerecycled materiaal er groter is. Borger ziet graag dat circulair de standaard in de infrawereld wordt en hij wil de markt wil uitdagen om te veranderen.
“In Nederland gaan duizenden kilometers aan buizen de grond in. Bij een willekeurig klein project praat je al over 150.000 kilo aan materiaal. Kunststof materialen worden meer dan eens gemaakt van ruwe aardolie. Waarom zou je dat als het ware in de grond stoppen? Dat hoeft niet. Partijen willen wel circulair innoveren, maar worden nog onvoldoende uitgedaagd. Bovendien is het systeem daarvoor onvoldoende geschikt, omdat het te veel prijsgedreven is en te weinig prikkels voor duurzame keuzes bevat”, stelt Borger. “De toekomst vraagt vooral om nieuwe en verbeterde producten, maar in de praktijk wordt gekozen voor oud en vertrouwd: leidingen en kabels gemaakt op basis van aardolie dus. Dat kan toch niet de toekomst zijn?”
Gecertificeerd
Om Circulartube in de markt te zetten en onder de aandacht te brengen, moest men gezien de geschetste marktomstandigheden uit een ander vaatje tappen. Dat werd allereerst het KIWAGREEN-keurmerk. “Ongeveer drie jaar geleden kwamen we met test- en keuringsinstantie Kiwa in contact, ongeveer rond de tijd dat zij KIWAGREEN in de markt wilden zetten”, aldus Borger. PION heeft het in 7,5 jaar als eerste in de wereld voor elkaar gekregen om een circulair product KIWAGREEN gecertificeerd te krijgen. Deze zogeheten Circulartube gebruikt PION nu als groene kabelbescherming voor kabels en leidingen. Naar eigen zeggen levert 1 kilo Circulartube al 2 kilo CO2-reductie op.
Aanbesteding
Daarnaast brengt PION Kunststoffen Circulartube onder de aandacht via een nieuwe website. Deze is met een knipoog circulaireaanbesteding.nl genoemd. Toegeven, dat kan bezoekers op het verkeerde been zetten, maar dat is stiekem ook een beetje de bedoeling. Op de site vinden bedrijven in een circulaire selectieleidraad allerlei tips, tricks en andere inzichten die de afgelopen 7,5 jaar gedurende aanloop naar KIWAGREEN-certificering zijn opgedaan. “In tegenstelling tot de gebruikelijke aanbestedingen sluiten we niemand uit, maar nodigen we juist iedereen uit om mee te doen. ‘We hebben jaren hard gewerkt aan de certificering. De ervaringen die we in dat proces hebben opgedaan, zijn nu verzameld en voor iedereen openbaar. Gebaseerd op standaard selectieleidraden van openbare aanbestedingen maakten wij de circulaire selectieleidraad die iedereen uitnodigt om mee te doen. Hiermee helpen wij de gehele infra keten van leverancier, aannemer, adviseur tot opdrachtgever op weg om ook te gaan voor groen in kabelbescherming”, aldus Borger.
Tenslotte lanceert PION Kunststoffen de zogeheten TubeTalks. Dat zijn korte gesprekken met specialisten die circulair een kans geven. “Een goed én groen gesprek met circulaire denkers en doeners. Zo hopen we impact te maken en de keten mee te krijgen in die richting. Er is namelijk veel meer mogelijk dan je denkt”, besluit Borger.
Lees ook:
