Met de toepassing van een STRAIL-overweg kunnen trillingen veroorzaakt door het treinverkeer met 50 procent worden gereduceerd. Dat blijkt uit de eerste resultaten van een studie die spoorbeheerder ProRail samen met kennispartners als TNO, Deltares en TU Delft heeft uitgevoerd. De toepassing van Under Sleeper Pads heeft effect voor een kleine groep bewoners die dichtbij het spoor woont en bij specifieke frequenties.  

Tussen 2018 en 2040 zal het spoorgoederenvervoer tussen de 30 en 50 procent gaan groeien. Tegelijkertijd ervaart 20 procent van de 1,3 miljoen omwonenden binnen 300 meter van het spoor trillingshinder door goederenvervoer, blijkt uit onderzoek naar spoortrillingen. Tegelijkertijd zullen er de komende jaren meer woningen naast het spoor verrijzen. Om trillingshinder te reduceren, onderzoekt ProRail op dit moment diverse maatregelen.

ProRail voert sinds 2021 samen met kennispartners als TNO, Deltares en TU Delft de Innovatieagenda Bronaanpak Spoortrillingen (IBS) uit. In de IBS werkt ProRail wordt gewerkt aan oplossingen in de spoorbaan en aan de treinen om de hinder te verkleinen.

Toepassing STRAIL-overweg

In Dorst is gekeken naar de toepassing van een STRAIL-overweg, die tussen de sporen is geplaatst in plaats van onder de sporen. Een traditionele overweg bestaat uit een betonnen plaat met sleuven waarin de spoorstaven liggen op ingegoten rubber (een ‘Harmelen overweg’).

Bij de alternatieve overweg blijven de sporen gewoon liggen op dwarsliggers in het ballastbed en bestaat de overweg uit rubberen delen die tussen de sporen geplaatst worden. De trein “voelt” zo minder van de overgang van normaal spoor naar spoor van de overweg. Dit leidt tot minder trillingen.

Het verschil tussen de spoorwegovergangen is vergeleken door middel van een praktijkproef. Hoewel de langdurige metingen nog tot de zomer doorlopen, laten de eerste metingen volgens ProRail een substantiële afname van de trillingen zien. De eerste analyse geeft aan dat de trillingen met 50 procent worden verminderd met deze overweg. Het gebruik van de alternatieve overweg laat volgens de spoorbeheerder een dusdanige verbetering zien dat direct gestart is een notitie toe te voegen aan onze ontwerpvoorschriften waarbij bij aannemers de voorkeur wordt aangegeven om gebruik te maken van dit type overwegen.

ProRail gaat bekijken of STRAIL-overweg direct toegepast kan worden bij projecten waarbij overwegen worden vernieuwd. Ook wordt bekeken of op de Brabantroute en de Bentheimroute enkele overwegen versneld kunnen worden vervangen in verband met de tijdelijke omleidingen van het goederenvervoer van de Betuweroute door werkzaamheden aan het spoor in Duitsland.

Plaatsing Under Sleeper Pads

In Oisterwijk en Zevenaar is een pilot gestart met Under Sleeper Pads (USP) onder betonnen dwarsliggers. Dit zijn rubberen platen die trillingen van het treinverkeer opvangen en overlast voor de omgeving reduceren. Daarvoor zijn twee proefvakken aangelegd met dwarsliggers met USP’s in Oisterwijk en in Zevenaar. De resultaten van de proef zijn gecombineerd om zo een uitspraak te kunnen doen over hoe effectief USP’s kunnen zijn om trillingen tegen te gaan.

Uit de metingen blijkt dat USP’s vooral effect hebben boven de 30 (goederentrein) tot 40 Hz (reizigerstrein). Deze trillingen zijn alleen dicht bij het spoor waarneembaar en nemen snel af als de afstand tot het spoor groter wordt. Ze hebben dus alleen een gunstig effect voor bewoners die dicht rond het spoor wonen in woningen die gevoelig zijn voor deze hoogfrequente trillingen. Vanaf ongeveer 40 meter tot het spoor en verder is het effect verwaarloosbaar.

De USP’s zijn effectiever op een stijvere bodem van bijvoorbeeld zand dan op een slappe bodem van klei of veen. Door het gebruiken van onderstoppen in combinatie met de USP’s kan dit effect nog wat worden vergroot. ProRail zal de resultaten van deze proef gebruiken om bij infraprojecten USP’s beter af te kunnen wegen als trillingsmaatregel. Voor een bredere toepassing zal, net als met de overige resultaten van praktijkproeven uit de IBS, samen met het ministerie beoordeeld worden waar USP’s in de toekomst ingezet kunnen worden om trillingsreductie te bereiken.

Bekijk hier een videoreportage van SpoorProTV over de STRAIL-overweg:

Lees ook:

• RIVM: Verdubbeling trillingshinder door reizigerstreinen voor omwonenden
• Eerste ervaring met rubberen STRAIL-overweg in Dorst ‘positief’
• Rubberen platen op overweg Dorst moeten spoorhinder verminderen
• Chiel Roovers: we kunnen nu echt gedegen onderzoek doen naar spoortrillingen
• RIVM start proef met rekenmodel dat overlast door spoortrillingen vaststelt
• Ministerie maakt extra budget vrij voor onderzoek spoortrillingen