‘Ondoordachte maatregelen leiden tot toename STS-passages’
Met de landelijke invoering van ATB Vv, de introductie van het waarschuwingssysteem ORBIT en de landelijke invoering van ERTMS zal het aantal STS-passages en treinbotsingen niet dalen, maar opnieuw toenemen. Daarvoor waarschuwde onafhankelijk spooradviseur Arco Sierts de spoorexperts in de Tweede Kamer dinsdag voorafgaand aan een debat over ERTMS. Staatssecretaris Wilma Mansveld van Infrastructuur en Milieu meldt in een brief aan de Kamer opnieuw nog eens 121 miljoen euro in het beveiligingssysteem ATB Vv (Automatische Treinbeinvloeding, Verbeterde versie) te willen investeren.
Wilt u dit artikel lezen?
Word nu SpoorPro Premium Abonnee en krijg onbeperkt toegang tot vakinformatie over de spoormarkt. Ook krijgt u €100 korting op het SpoorPro Seminar ‘Elektrisch werken aan het spoor’.
Bent u al abonnee?
Sierts wijst op het risico-homeostase-theorie van Wilde. Deze theorie wordt door andere deskundigen stevig ter discussie gesteld. Lees bijvoorbeeld het rapport van SWOV met als titel “Beleving van verkeersonveiligheid”.
Hierin staat over de door Sierts aangehaalde theorie “Jonah (1997) vermoedt dat er alleen sprake is van risicohomeostase bij bestuurders die voortdurend de grenzen opzoeken en die een ‘kick’ krijgen van risicovol gedrag”. Voor elke machinist is het door rood rijden een doodzonde.
Uiteraard is het zo dat risico-homeostase niet altijd even sterk optreedt. Het gaat immers om menselijk gedrag, en dat is nooit precies te voorspellen. Het effect is echter duidelijk waarneembaar bij de ATB-EG en nog sterker bij -NG, en is bekend onder de term ‘rinkelrijden’, oftewel ‘leunen op de ATB-rinkel’. De gedachte dat machinisten dit niet zal gebeuren is dus een illusie: het gebeurd in de praktijk bewezen ook al jaren met de huidige ATB. Het is dus geen theorie, maar dagelijkse praktijk.
Tevens goed om te beseffen dat Jonah (1997) dit *vermoedt*. Dat is iets anders dan ‘dit is de waarheid’. Het feit dat het (ATB-rinkelrij-) effect bij de EG en NG in de praktijk massaal voorkomt, en ook bij piloten soortgelijke verschijnselen zichtbaar zijn (zie o.m. Turkish Air Schiphol) maakt duidelijk dat hier een serieus risico ligt. Dit risico wordt nog veel malen groter als Mcn’n grootschalig op ETCS-remcurvesignalering gaan rijden, want dan treedt een nog veel sterkere gewenning op.
Ik hoop voor de omwonenden dat goederentreinmachinisten zich s nachts ook aan de (snelheids-) voorschriften houden als waarschijnlijk vrijwel alle seinen op groen staan, er geen of weinig toezicht is en er tevens (bijna) geen andere treinen rijden; dat nodigt uit tot roekeloos rijgedrag.
Ik ben geen expert in het veld, maar is er ook onderzocht of ervaring en bekendheid van machinisten meespelen in STS. Dus het aantal STS uitgezet tegen de ervaring. Hier zou men mogelijk ook iets uit kunnen halen. Dit zouden dan specifieke aandachtspunten kunnen zijn voor de herinstructie
Alle vormen van ATB zijn hulpmiddelen ten behoeve van het veilige rijden en bied grote voordelen. Het risico is idd de menselijke factor. Ik vergelijk het met de (Adaptive) cruise control van een auto. De bestuurder dient altijd zelf de volledige verantwoordelijkheid te houden over het voertuig en indien nodig in te grijpen.