‘Samenwerking binnen de spoorketen brengt circulaire ambities in versnelling’

Verduurzaming en circulariteit van de spoorsector is een steeds belangrijker onderwerp geworden. Wat komt er eigenlijk allemaal bij kijken om hier naar toe te werken? voestalpine Track Solutions Netherlands gaf onlangs in samenwerking met Royal HaskoningDHV een seminar over circulariteit binnen de spoorketen.
SpoorPro ging in gesprek met Wouter Lampe (voestalpine) en Peter Boom (Royal HaskoningDHV) over de uitdagingen en kansen om duurzame materialen te gebruiken, hergebruik te stimuleren en circulaire processen toe te passen bij (spoorse) infrastructuurprojecten.

Onlangs organiseerde voestalpine Track Solutions Netherlands in samenwerking met Royal HaskoningDHV het seminar ‘Op weg naar 2030: Circulariteit in de railinfraketen – een project in de praktijk’. Tijdens de sessie werd besproken hoe spoorprojecten zo klimaatneutraal en circulair mogelijk kunnen worden ontwikkeld. Daarbij werden vraagstukken behandeld zoals: ‘Wat doen de verschillende marktpartijen om bij te dragen aan de hoge ambities binnen de sector en tegen welke uitdagingen loopt de branche aan om de circulaire doelstellingen ook daadwerkelijk te halen?’

Wouter Lampe (Directeur Strategische Ontwikkeling bij voestalpine Track Solutions Netherlands) en Peter Boom (Directeur Rail Asset Management en Digitalisering bij Royal HaskoningDHV) zijn eensgezind over de ambitieuze doelstelling om al vanaf 2030 voor vijftig procent circulair te werken binnen de spoorsector. “De ambitie is hoog en makkelijk wordt het zeker niet om dat te behalen”, zeggen beide heren tegenover SpoorPro. “Tijdens het seminar stelden sprekers en aanwezigen van alle expertises in de railinfra vast dat we zonder een gewijzigde werkmethodiek de ambitie niet gaan halen.”

Samenwerking binnen de keten

Volgens Lampe en Boom zijn alle ketenpartners het met elkaar eens dat de ambitie om “niet alleen te willen maar ook te moeten” nodig is om vooruitgang te kunnen bereiken. Daarvoor is wel een andere werkwijze binnen de keten noodzakelijk, schetsen Lampe en Boom, daaraan toevoegend: “Circulariteit in de gehele keten is niet iets wat door één partij georganiseerd kan worden. Het betreft immers activiteiten van partijen uit de gehele keten en is voor alle partijen van belang. Vanzelfsprekend is het belangrijk om hierin de samenwerking te vinden.”

Inmiddels wordt er stap voor stap al wel steeds meer emissieloos gewerkt binnen de sector. “De doelstelling op dit gebied lijkt dan ook goed haalbaar”, stellen Lampe en Boom. “We zetten al grote stappen, maar er zijn ook wel grote obstakels om dit echt branchebreed voor elkaar te krijgen.” Om dit proces te kunnen versnellen moet er bijvoorbeeld worden nagedacht over voldoende laadvoorzieningen voor elektrisch werktuig en spoormaterieel. “Het zou ons als sector enorm helpen als de aannemers voor het laden van hun machines en materieel de elektriciteit van de onderstations van ProRail kunnen gebruiken, of de energie van de bovenleiding kunnen halen,” stelde Ben Kosse, bedrijfsleider bij Strukton Rail Equipment tijdens het seminar. “Die elektriciteit is beschikbaar, maar de regelgeving houdt dit nog tegen.”

Delen van informatie

Transparante informatieoverdracht over projecten is van essentieel belang in samenhang met samenwerking tussen partijen en de stap naar voren in het kader van verduurzaming en circulariteit binnen de spoorsector. Zoals Akkie Stomphorst, Focusmanager Circulair Materiaalgebruik bij voestalpine Track Solutions Netherlands, tijdens het seminar vertelde dat de restproducten van het ene project, materialen voor een volgend project kunnen zijn. Volgens Stomphorst is “zonder structureel vastleggen en uitwisselen van informatie geen sprake van de gewenste transparantie en kan er dus ook geen sprake zijn van de aansluiting op stromen van herbruikbaar materiaal in opvolgende projecten”.

Hergebruikfabriek

Tijdens het seminar werden de stappen en procedures die binnen de leverketen voor een railinfaproject gelden doorgenomen. “Dit hebben we gedaan aan de hand van een actueel voorbeeld: de herstructurering van het emplacement Rotterdam Noord Goederen.” In dit geval formuleerde ProRail de circulariteitsdoelstellingen in haar ambitie en bij opdrachtverstrekking voor het maken van een ontwerp. Deze werden toegelicht door Milan Honselaar, Omgevingsmanager bij ProRail. Royal HaskoningDHV maakte op zijn beurt het ontwerp en zocht daarbij naar mogelijkheden om de gewenste functionaliteit voor het project zo veel mogelijk circulair uit te voeren. “Een reductie van de zogenaamde MKI (milieukostenindicator) met maar liefst 39 procent lijkt voor dit project haalbaar te zijn”, was de conclusie van Maurits Maljaars (consultant duurzaamheid bij Royal HaskoningDHV).

Lampe: “voestalpine Track Solutions Netherlands organiseert naast het leveren van circulaire producten, ook een geavanceerde logistieke afstemming in de hergebruikfabriek. Strukton draagt als aannemer ook zorg voor circulaire producten – zoals circulaire bovenleidingportalen – en zorgt dat er zo veel mogelijk emissieloos en circulair gebouwd en onderhouden wordt.” Het is nog niet bekend welke aannemer -na aanbesteding- het werk op Rotterdam Noord Goederen mag uitvoeren. Geïnteresseerde aannemers maken voor de specifiek benoemde situatie een voorstel voor de uitvoering van het ontwerp. ProRail evalueert vervolgens de aanbiedingen en besluit tot gunning. Dat betekent niet dat het meest duurzame voorstel gerealiseerd zal worden. Er is -zo bleek tijdens de discussie- behoefte aan nieuwe incentives in het proces om dat te stimuleren. Na oplevering zal het aangepaste emplacement in gebruik genomen worden. “Een prachtig samenspel tussen ketenpartners om de ambities in de gehele branche te behalen”, concludeert Lampe.

Vervolg

Tijdens het seminar ‘Op weg naar 2030: Circulariteit in de railinfraketen – een project in de praktijk’ hebben de aanwezigen en de panelleden (Reinout Wissenburg (Directeur Duurzaamheid, ProRail), Mark Niewold (CEO Rail, Royal HaskoningDHV), Wouter Lampe (CDO, voestalpine Track Solutions Netherlands) en Tjark de Vries (CEO, Strukton Rail) aangegeven graag een vervolg te willen organiseren met alle betrokken ketenpartners. Dit zal gebeuren in de vorm van een rondetafelgesprek, om de transitie naar klimaatneutraal en circulaire spoorse infrastructuur nog meer in beweging te krijgen.