De digitale transitie, ook die in de spoorsector, is volgens high-tech bedrijf Thales vaak gericht op technologie, maar dat zou volgens business development manager Nina van Lanschot slechts een middel moeten zijn om een bepaald doel te bereiken. Vier technologieën staan centraal bij de digitale transitie: cybersecurity, Internet of things (IoT), Big data en Artificial intelligence. Wat is er mogelijk en waar op te letten bij digitalisering?

“Het is belangrijk dat opdrachtgevers duidelijk zijn en hun doelen en ambities delen, zodat ze met leveranciers kunnen praten over de manier waarop ze deze kunnen bereiken. Digitalisering gaat niet alleen over andere techniek, maar juist ook over hoe je als organisatie beter, effectiever en innovatiever kunt werken.”

Hacking

Centraal in de doelen die je als organisatie wil realiseren met een digitale transitie staat de beveiliging van de digitale systemen. Volgens Thales moet je dit vanaf de basis inregelen en niet achteraf inbouwen. “Cybersecurity is voor ons essentieel. Het wordt vaak apart gevormd naar de situatie, maar niet automatisch standaard ingebouwd. In het spoor zie je dat er veel gebruik wordt gemaakt van IoT sensoren. Wanneer iemand er in slaagt om die te hacken, zou diegene via de sensoren in jouw systeem kunnen komen.”

“IoT biedt veel kansen, maar ook risico’s. Kies daarom voor een solide structuur van je systeem. Wanneer de cybersecurity solide is, vormt het een uitstekende basis voor innovatie. De beveiliging van alles dat je er aan hangt wordt dan ook makkelijker en beter. Bijvoorbeeld wanneer je samenwerkt met start-ups waarvan de systemen minder beproefd zijn. Secured by design hoort als een deken over digitale systemen heen te liggen. Wanneer je dat niet doet, krijg je later in het proces problemen met je beveiliging en wordt het een stuk lastiger om gaten te dichten.”

Tour de France

Organisaties hebben steeds meer data beschikbaar, dit is waardevol voor eigen processen, maar zeker ook interessant voor het samenwerken met andere partijen, aldus Van Lanschot. “Wij merken dat partijen bereid zijn om data te delen als dat op een veilige manier kan. Thales heeft hier een platform voor dat de spoorsector goed zou kunnen gebruiken. We hebben het ook ingezet tijdens de start van de Tour de France in Utrecht. Komend najaar zou het ook gebruikt worden tijdens de start van de Vuelta, maar de kans is nu natuurlijk groot dat dit niet doorgaat door de coronacrisis. Hetzelfde geldt voor het Eurovisie Songfestival dat in Rotterdam zou plaatsvinden.”

Tijdens dit soort grote evenementen zijn er veel partijen die veilig data met elkaar moeten delen. Maar niet alle data hoeft altijd voor alle deelnemers beschikbaar te zijn. De politie kan er bijvoorbeeld voor kiezen om alleen wanneer er zich incidenten voordoen informatie over verdachte personen, in en uitgangen te delen met iedereen op het platform. Terwijl tijdens de duur van het evenement alleen bepaalde basisinformatie wordt gedeeld met die partijen waar het relevant voor is.

Datafusie

“Je kunt ook data delen die niet altijd voor iedereen toegankelijk is. Dat kan voor een paar minuten, maar ook voor een paar uur zijn. In het geval van de Vuelta heb je te maken met drie dagen waarop drie provincies, 33 gemeenten, de politie, hulpdiensten, de wedstrijdorganisatie en een leger aan vrijwilligers met elkaar samenwerken. Ook is het mogelijk Twitter en Gooogle maps te koppelen. Door datafusie kunnen de betrokken partijen die niet dagelijks met elkaar samenwerken snel en gefocust de goede beslissingen nemen omdat de data van verschillende organisaties door middel van Artificial Intelligence slim inzichtelijk wordt gemaakt. Bijvoorbeeld: bij dit soort evenementen zijn toegangswegen afgesloten, een ambulance moet dan weten waar hij op welk moment wel langs kan. Daarnaast zijn er veel scenario’s waar de organisatie rekening mee houdt en waar het systeem op afgestemd is.”

Naarmate de digitalisering van systemen doorzet, komen er steeds meer data beschikbaar. Met 5G kunnen deze daarnaast ook sneller gedeeld worden. Over de veiligheid van de 5G verbindingen zijn nog veel vraagtekens, maar volgens Van Lanschot is het aan bedrijven als Thales om er voor te zorgen dat de verbinding of in ieder geval de systemen zelf veilig zijn. Met een achtergrond is de defensie-industrie heeft Thales veel ervaring met veilige data-verbindingen. “Welke verbinding het ook is, in elke aanvraag moet de vraag zitten hoe de security geregeld is. Onze defensie-ervaring is inderdaad een voordeel. Je ziet dat er vanuit de transportmarkt steeds meer vraag is naar veilige systemen, terwijl je vanuit de defensiemarkt juist een beweging ziet dat ze meer met de markt mee willen.”

Extreem veiligheidsdenken

Vanuit techbedrijven die actief zijn in spoorsector wordt vaak gezegd dat het extreme veiligheidsdenken op het spoor de innovatie dreigt af te remmen, maar volgens Van Lanschot kunnen veiligheid en innovatie juist heel goed samen. “Als de basis goed is, kun je juist veel makkelijker innoveren. Je moet de risico’s goed in kaart brengen en je basissysteem er op inrichten. Dan kun je juist makkelijker met kleine partijen samenwerken omdat je niet voor iedere nieuwe toepassing een nieuwe beveiligingsoplossing hoeft te bedenken.”

“Daarnaast geldt zeker in het spoor dat er een reden voor is dat er veel over veiligheid nagedacht wordt. Het gaat om mensenlevens. Het moet niet zo zijn dat iemand van zestien jaar op zolderkamertje die zich verveelt een ongeluk kan veroorzaken omdat hij een sensor kan hacken en zo in je systeem terechtkomt. Je zult dus een balans moeten vinden tussen een toekomstbestendige innovatie en een veilige situatie.” Bij digitalisering en het optuigen van een goede beveiliging speelt de menselijke factor volgens Thales een belangrijke rol.

Corona

“In de huidige situatie met corona zie je dat techniek je kan helpen om handelingen op te vangen die tijdelijk niet door mensen uitgevoerd kunnen worden. Het maakt ons ook bewust dat we dingen moeten regelen voordat je het echt nodig hebt. Maar hoe groot de mogelijkheden ook zijn om te digitaliseren, je blijft altijd afhankelijk van goede mensen op de juiste plekken. Digitalisering kan zorgen voor beter, veiliger en plezieriger werken. Op het spoor kun je er capaciteitsvergroting mee realiseren, veilig en prettig reizen en samenwerken met mensen en partijen over de grens.”