De Netverklaring 2020 is gepubliceerd. Behalve een nieuwe berekeningsmethode voor de vergoeding van het gebruik van het spoor bevat de nieuwe netverklaring die ProRail heeft vastgesteld nog meer noviteiten: een nieuw ‘parkeertarief’ voor het opstellen van treinen op rangeerterreinen en de introductie van een nieuwe dienst die energieverbruik inzichtelijk maakt.

De jaarlijkse netverklaring bevat informatie over de toegang, tarieven en het gebruik van de spoorweginfrastructuur voor de gebruikers: 28 goederenvervoerders en twaalf reizigersorganisaties. Ook spoorgerelateerde diensten staan erin beschreven, zoals het gebruik van rangeersporen en voorwaarden voor toegang tot het telecommunicatienetwerk.

Minimumtoegangspakket en extra heffing

Er is veel te doen geweest over de nieuwe berekeningsmethode voor het gebruik van het spoor die ProRail in de Netverklaring 2020 gaat hanteren. Het gaat om de kosten voor de vergoeding minimumtoegangspakket (VMT) en de extra heffing. De Autoriteit Consument en Markt (ACM) heeft de beide methoden van toerekening eerder dit jaar goedgekeurd. Het besluit tot wijziging van rekenmethodes is op 7 december gepubliceerd in de Staatscourant. De methode toerekening voor het minimumtoegangspakket is goedgekeurd voor drie jaar (van 15 december 2029 tot en met 11 december 2022). ACM heeft de methode voor de toerekening van de extra heffing goedgekeurd voor vijf jaar (vanaf 15 december 2019 tot en met 8 december 2024).

Verschillende spoorvervoerders hebben bezwaar gemaakt tijdens de consultatiefase, toen ze konden reageren op de ontwerp-besluiten van ACM. Ze vreesden voor kostenstijgingen als gevolg van de nieuwe tarifering. ProRail bestrijdt dat er sprake is van kostenstijging voor het spoorgoederenvervoer. De hogere kosten als gevolg van de extra heffing worden volgens de spoorbeheerder voor het spoorgoederenvervoer gecompenseerd door een vermindering van de VMT en door een jaarlijkse investering van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat tot 2023 om de gebruikersvergoeding voor spoorgoederenvervoerders te verlagen. “Daarmee kom je op nullijn”, aldus een woordvoerder.

Beter plannen

De Netverklaring 2020 bevat nog meer veranderingen. Zo gaan vervoerders voor het opstellen van treinen op rangeerterreinen voortaan per minuut betalen in plaats van per dag. De nieuwe tariefstructuur moet ertoe leiden dat vervoerders beter vooraf plannen hoeveel capaciteit ze nodig hebben. ProRail verwacht dat de opstelcapaciteit zo beter benut kan worden. In de ontwerp-netverklaring was de vergoeding per minuut al opgenomen. In de definitieve verklaring is de vergoeding vereenvoudigd, mede naar aanleiding van opmerkingen van vervoerders, laat ProRail weten. “Deze aanpassing resulteert in een daling van de kosten voor vervoerders”, aldus een woordvoerder.

Ook nieuw is de Energie Verzamel Applicatie die de spoorbeheerder introduceert vanaf 2020. Vervoerders moeten vanaf dan een bijdrage betalen aan deze applicatie, waarmee het energieverbruik per vervoerder in kaar kan worden gebracht. ProRail wil daarmee zuinig rijden stimuleren, aangezien vervoerders per trein betalen voor het exacte energieverbruik.

Aanpassingen

Ten opzichte van de concept-versie van de netverklaring heeft ProRail nog verschillende aanpassingen gedaan, laat de spoorbeheerder desgevraagd weten. Die aanpassingen variëren van een betere leesbaarheid van bepaalde passages (zoals de beschrijving van het proces van capaciteitsverdeling) en een geactualiseerde planning (van de uitrol van beveiligingssysteem ERTMS). In het algemeen is de nieuwe netverklaring volgens ProRail niet alleen eenvoudiger dan de vorige, maar is er ook sprake van “een forse kostenreductie”.

Voor belangenorganisatie RailGood is het te vroeg om nu al inhoudelijk te reageren op de zeer lijvige netverklaring. “We gaan de komende weken met interesse bekijken hoe ProRail is omgegaan met onze eerdere inbreng”, laat Hans-Willem Vroon van RailGood weten. Een paar maanden geleden liet hij zich op SpoorPro kritisch uit over de extra heffing voor vervoerders.

Voor de onderdelen uit de netverklaring die toezien op de gebruiksvergoeding en de capaciteitsverdeling kunnen betrokken partijen nog tot uiterlijk zes weken na publicatie in de Staatscourant (7 december) bezwaar maken bij ACM.

Lees ook:
Spoorvervoerders oneens met berekening extra heffing ProRail
ProRail hoefde niet in gesprek over zienswijze goederenvervoerders