Rijprijden ‘niet nodig’: treinen uitgevallen rond Amsterdam, Utrecht en Flevoland

Het Operationeel Controle Centrum Rail (OCCR) achtte het niet nodig om in de nacht van donderdag op vrijdag zogenaamde rijpritten te maken. De voorspelde weersomstandigheden gaven daar geen aanleiding toe. Dat bleek een misrekening, want door rijp op de bovenleidingen vielen er vrijdagochtend treinen uit, tot frustratie van veel reizigers in de provincies Noord-Holland, Utrecht en Flevoland.

Als er veel vocht in de lucht is en het begint te vriezen, dan ontstaat er rijp. Ook bovenleidingen ontkomen daar niet aan. Indien de weersvoorspellingen aangeven dat rijpvorming mogelijk is, laat de NS ‘s nachts treinen ‘rijprijden’. Machinisten rijden voor de dienstregeling start met lege treinen over het spoor om de rijp van de bovenleidingen te schrapen. Doe je dat niet, dan bestaat de kans dat met name de ‘lichtere treinen’ geen stroom krijgen. Krijgen ze wél stroom, dan kan de bovenleiding gaan vonken. Die vonken kunnen de pantograaf beschadigen.

De beslissing om te gaan rijprijden wordt genomen in het Operationeel Controle Centrum Rail. Het OCCR is een samenwerkingsverband van ProRail, spoor­vervoerders en spoor­aannemers en bestaat sinds oktober 2010. Het OCCR is in het leven geroepen om gezamenlijk, gecoördineerd en vlot beslissingen te kunnen nemen als uitzonderlijke situaties daarom vragen. Dit natuurlijk vanwege de onderlinge afhankelijkheid. Via een zogenaamde ‘spoor­radar’ beschikken alle betrokken partijen over actuele, correcte, complete en eenduidige informatie op het gebied van storingen en punctualiteit.

Tijd leek niet rijp voor schraapritten

Het OCCR is op haar beurt wel weer afhankelijk van juiste informatie én de interpretatie daarvan. Zoals weersvoorspellingen. Waarschijnlijk ging het daar mis, vrijdagavond en -nacht. Weliswaar was er mist én vorst voorspeld, maar niet over heel het land. Cruciale vraag daarbij was of de combinatie mist-vorst tot rijpvorming op bovenleidingen zou leiden. “Het is enorm moeilijk in te schatten”, zegt NS-woordvoerder Rob Hageman. “Het OCCR heeft de situatie donderdag beoordeeld en toen leek het niet nodig om schraaptreinen in te zetten. En vanmorgen bleek dat we dat op sommige plaatsen toch hadden moeten doen.”