De wijziging van de Regeling spoorwegpersoneel 2011 die het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat aan het voorbereiden is, leidt tot onbegrip. Dat valt op te maken uit de reacties van verschillende vervoerders, andere spoorbedrijven en vakbond FNV Spoor na een recente internetconsultatie. De betrokkenen vrezen vooral dat Nederland met de nieuwe regeling onnodig blokkades opwerpt vergeleken met andere EU-landen.

“We zetten Nederland steeds meer op een eiland”, meent Adviesbureau voor Spoorveiligheid. Ook voor KombiRail is het onduidelijk waarom Nederland bovenop de Europese spoorregelgeving extra bepalingen oplegt. “Niet zelden werpen deze nationale aanvullingen wat Europa feitelijk al geregeld heeft hindernissen en zelfs blokkades op voor internationaal opererende spoorwegondernemingen.” RailGood is het daarmee eens. “Dit betreft een nationale verzwaring bovenop de EU wet- en regelgeving. In het maatregelenpakket spoorgoederenvervoer en achterliggend masterplan is de beleidslijn dat Nederland nationale koppen op de EU-wet- en regelgeving gaat verminderen”, stelt het bedrijf.

Psychiatrische eisen

Aanleiding voor het aanpassen van de Regeling spoorwegpersoneel 2011 is een wijziging van het Besluit spoorwegpersoneel 2011. Die wijziging maakt het nodig om ook de Regeling spoorwegpersoneel 2011 te wijzigen. Een internetconsultatie is recent afgerond. Alle wijzigingen moeten volgens planning op 1 januari 2019 ingaan.

Een van de veranderingen betreft de medische keuring van machinisten. De eisen die gesteld worden aan hun medische geschiktheid worden uitgebreid. Er gaan ook psychiatrische eisen gelden, waardoor de keuringen voor machinisten uitgebreider worden. De huidige eis van een afzonderlijke erkenning van een arts-deskundige wordt juist geschrapt.

Langer keuringstraject

Vakbond FNV Spoor heeft moeite met deze veranderingen. De bond vraagt zich af waarom extra psychiatrische eisen nodig zijn. “De EU-regelgeving vereist deze uitbreiding niet.” Het schrappen van de erkenning voor arts-deskundigen kan ertoe leiden dat een ernstige diagnose, zoals een psychose, in eerste instantie wordt gesteld door een niet-erkende arts, vreest de bond. Dat leidt tot een langer keuringstraject, een langere periode van onzekerheid voor de machinisten die gekeurd worden en meer kosten voor de werkgever.

KombiRail is nog stelliger over de psychiatrische eisen. “De voorgenomen wijziging is ons inziens niet in overeenstemming met de geest van de Europese aanpak in het kader van de interoperabiliteit van het spoorverkeersysteem. Sterker nog, naar onze mening werpt deze wederom een blokkade op bij de internationale inzet van treinmachinisten”, aldus de vervoerder.

Versoepeling taaleis

Een andere wijziging is het aanwijzen van grensbaanvakken tussen Nederland, Duitsland en België waar machinisten door de spoorbeheerder worden vrijgesteld van de taaleisen die gesteld worden in de Machinerichtlijn. Het idee is dat spoorwegondernemingen daardoor niet langer aan de grens van personeel hoeven te wisselen. De verandering roept gemengde reacties op. FNV Spoor en NS vrezen dat die versoepeling ten koste gaat van de veiligheid. “De vrijstelling bergt het risico van miscommunicatie in zich en dat verhoogt de kans op onveilige en zelfs gevaarlijke situaties”, meent FNV Spoor. “Ons advies is om dat niet te doen”, schrijft NS.

Andere spoorondernemers zijn er juist blij mee. Wat betreft Railexperts en RailGood mag de versoepelde taaleis zelfs uitgebreid worden: de taaleis zou in de aangewezen baanvakken niet alleen losgelaten moeten worden voor machinisten, maar voor alle medewerkers die werken op en rond die baanvakken. Railexperts doet zelfs een beroep op het ministerie om de te zorgen dat de spoorbeheerder de taaleis ook echt gaat verlagen in de praktijk.

Het voorstel om examinatoren die in andere lidstaten al erkend zijn ook in Nederland te erkennen, is volgens sommige vervoerders helemaal niet toegestaan volgens de Europese regelgeving. Bovendien is de optie overbodig, menen ze.