Thales klaart monsterklus: in januari overal inchecken met betaalpas
Overal inchecken met de betaalpas? De verwachting is dat het in januari overal in Nederland kan. Om dit unieke project te realiseren, moesten veel partijen enorme veranderingen ondergaan. Incheckpalen vervangen, software ontwikkelen en heel veel testen: “We hebben het over een complete technologie-transitie”, zegt Froukje de Haan, programmamanager OV-betalen bij Thales.
In 2018 begon Thales met de transitie. De opdracht was om alle incheckpalen en -poortjes te vervangen met de juiste hardware. De poortjes moesten allemaal geschikt worden voor de NFC-chip van de bankpas. Dat was niet het enige. Ook softwarematig moest enorm veel veranderd worden. Aangezien reizigers met een bankpas meteen een betaaltransactie doen, werden de banken ook meegenomen in het proces. En die banken werken met speciale veiligheidseisen. “We hebben het echt over een monsterklus”, begint Froukje de Haan te vertellen.
“Je gaat van een stand-alone OV-chipkaart met een zogenoemd offline-systeem, naar een systeem met de bankpas wat altijd online moet zijn. Het systeem met de OV-chipkaart kon prima een week geen verbinding hebben met het netwerk. Alle transacties konden daarna doorgevoerd worden als er weer een netwerkverbinding was. We hebben nu een migratie gemaakt naar een systeem dat het altijd moet doen en altijd in verbinding moet staan met de bankenwereld.”
Incheckpalen vervangen
Hoe gaat die enorme verandering te werk? De incheckapparatuur moest natuurlijk aangepast worden. Nederland telt zo’n tienduizend poortjes op stations, in bussen en trams. “Al die poortjes moesten anders. De binnenkant moest bij alle poortjes klaar gemaakt worden om een NFC-chip te kunnen lezen en deze online een transactie laten maken. Ook de validators in de bussen en trams moesten worden aangepast. Eigenlijk is al het in- en uitcheckmateriaal vernieuwd.”
Het lastige aan zo’n vervangingsoperatie is dat reizigers dagelijks gebruik kunnen blijven maken van al het in- en uitcheckmateriaal. Veel operaties vonden daarom ’s nachts plaats. “Er waren mogelijkheden om overdag op stations te werken op rustige momenten buiten de spits, maar we hebben ook zeker ’s nachts gewerkt. In de bussen hebben we het werk alleen maar ’s nachts gedaan. Bussen kwamen dan binnen, werden omgebouwd en konden de volgende dag weer in dienst. Veel reizigers hebben niet in de gaten gehad dat de enorme vervangingsoperatie bezig was.”
“We konden een paar bussen per nacht doen, dus daar hadden we echt een hoog tempo. In drie maanden tijd konden we een hele vloot ombouwen. Bij een stationspoortje komt logistiek gezien veel meer kijken. Daar moesten nieuwe spullen in en uit en dat kan alleen op locatie. We hebben totaal wel vier tot vijf jaar werk gehad om al het in- en uitcheckmateriaal te vervangen.”
Systeem moet 24/7 online zijn
Met de aanpassing van de poortjes werkt het inchecken met de betaalpas niet ineens. Ook softwaretechnisch moest er veel gebeuren. “Momenteel houd je een OV-chipkaart voor het systeem en dan vindt er een transactie plaats. Die transactie komt dan terecht in de backoffice van de vervoerder en daarna komt die bij Translink terecht, waar de transactie bevestigd en geregeld wordt. Voor het systeem met de bankpas heb je een heel veiligheidssysteem nodig met allerlei tokens en keys, omdat er een banksysteem wordt toegepast voor de transacties. Dat systeem is volledig nieuw voor het OV en is altijd online. Dat systeem moet het altijd doen.”
Een systeem dat altijd online is, valt dat niet makkelijk uit? Komt het dan voor dat niemand kan inchecken als het internet uitvalt? De Haan stelt ons gerust. “We zitten nu al op dezelfde robuustheid van het OV-chipkaartsysteem. Je kunt nog wel prima in- en uitchecken als het systeem niet verbonden is met het netwerk, alleen dan moet het dezelfde dag nog wel verbinding maken. De transactie kan dan alsnog verwerkt worden.”
“Voor alle betrokken partijen betekende deze nieuwe software een grote verandering. Het vervangen van de hardware was een Thales-aangelegenheid, maar bij de ontwikkeling van de software zijn alle partijen: vervoerders, leveranciers en Translink betrokken. Iedereen heeft heel hard moeten werken om de verandering voor elkaar te krijgen.”
Geen Big-Bang uitrol
De uitrol van het OV-betalen verloopt landelijk nog niet soepel. Het doel om afgelopen zomer overal te kunnen in- en uitchecken met een pinpas is niet gehaald. De verwachting nu is dat het in januari overal in Nederland mogelijk is om in- en uit te checken met een betaalpas. “Het is in niemands belang om het OV-betalen als een Big-Bang uit te rollen. Ik weet dat het ooit het idee was, maar dat zorgde bij ons voor handen in het haar. Voor zo’n Big-Bang moest gewoon veel te veel gebeuren. Je weet niet wat de backoffices doen als je daar ineens een miljoen reizigers per dag moet in- en uitchecken. De hele keten bestaat nu uit veel meer stappen en veel meer stakeholders.”
“Een deel van het systeem hebben we natuurlijk in ons lab kunnen testen, maar de hele keten konden we pas testen met pilots. Het was echt fijn dat de vervoerders met ons een pilot wilde doen.” De Haan vertelt dat ze weleens bij grote stations gaat observeren om te zien hoe een reiziger incheckt. “Mijn collega’s die het systeem testen, checken natuurlijk heel vaak in en weten precies wat ze moeten doen. Als je zelf op een station staat zie je ineens heel ander gedrag. Dan ben je gewoon verbaasd over hoe mensen soms inchecken. Dat is heel boeiend en fascinerend. Dat kun je niet nabootsen in een lab.”
Nooit meer in- en uitchecken
Landelijk in- en uitchecken met een betaalpas is uniek. In andere landen is het in steden soms wel mogelijk, maar landelijk en met verschillende vervoerders, dat nergens. “Er zijn weinig landen die voor het openbaar vervoer in het hele land hetzelfde betaalsysteem hebben, alleen in Nederland en Denemarken is het centraal geregeld.” Nederland wordt veel gezien als voorbeeld. “Vanuit het buitenland komen hele delegaties naar ons toe om te kijken hoe wij het hebben geregeld. In ons land werken de vervoerders natuurlijk samen en dat is in veel andere landen niet zo.”
Dat we als Nederland vooroplopen, betekent niet dat de monsterklus geklaard is, in tegendeel. Eerst moet OV-betalen natuurlijk landelijk uitgerold worden, met alle campagnes die daarbij komen kijken. Ook moet het systeem nog verder ontwikkeld worden, zodat ook abonnementen gekoppeld kunnen worden aan de betaalpas. Dat is alleen geen taak van Thales, maar dat betekent ook niet dat zij stil zullen zitten.
“We blijven altijd bezig. Wij kijken bijvoorbeeld al naar de toekomst waar mensen kunnen inchecken door simpelweg een station binnen te lopen. Daaromheen moeten nog allemaal dingen ontwikkeld worden. Het doel van dit allemaal is om reizen eenvoudig en laagdrempelig te maken.”
Dit artikel verscheen eerder op OVPro.
Lees ook:
