Het laatste IPCC-rapport liegt er niet om. We moeten en we willen onze CO2-uitstoot reduceren, en dat zo snel mogelijk. In Europa is ons transport verantwoordelijk voor maar liefst een kwart van de totale uitstoot van broeikasgassen. Het spoor neemt daarvan slechts 0,4 procent voor zijn rekening (European Environment Agency, juni 2021).

Als stuwende kracht van groener en innovatiever transport is het spoor dé oplossing om het transport te decarboniseren. De Europese Commissie herkent dat: door het Europese spoorsysteem optimaal te benutten, kunnen we een behoorlijke bijdrage leveren aan het behalen van de ambitieuze klimaatdoelstellingen. Het doel is dan ook om binnen acht jaar tijd twee keer zoveel hogesnelheidsvervoer en vijftig procent meer goederenvervoer per spoor te realiseren. Daarom staan er de komende jaren vele nieuwe spoorprojecten en meer spooronderhoud op de planning.

Positief geluid laten horen

De vraag naar mensen neemt flink toe door de hoeveelheid werk die op ons afkomt in de spoorsector. Tegelijkertijd gaat binnen nu en tien jaar vijftig procent van alle spoorwerkers in Europa met pensioen. Het betreurde mij dan ook dat John Voppen, de CEO van ProRail, in het Algemeen Dagblad (“ProRail: Spooronderhoud in gevaar door oorlog Oekraïne en grote personeelstekorten”, 22 april 2022) stelde dat het spoor niet de meest sexy wereld is en dat de werkomstandigheden hard zijn.

Als spoorambassadeur van het Europese Jaar van de Jeugd wil ik juist een ander, positief geluid laten horen. In dit Europese Jaar van de Jeugd, waar duurzame innovaties en een groenere wereld centraal staan, willen we als sector jongeren niet alleen motiveren om vaker met de trein te reizen, maar hen ook laten zien dat het enorm aantrekkelijk is om voor het spoor te werken.

We hebben allerlei nieuwe technologieën waarmee we het werk in de spoorwereld interessanter maken voor de nieuwe generatie monteurs. We verrijken oude systemen met nieuwe Internet of Things-oplossingen om succesvol te kunnen zijn in een sector met strenge eisen omtrent veiligheid en duurzaamheid. Het spoor is een fantastische wereld waarbij oude technieken dankzij de verbinding met de meest moderne ontwikkelingen, zoals robotisering, Internet of Things en digital twin, bijdragen aan alweer een nieuwe duurzame industriële revolutie. Welke andere ‘oude’ industrie kan dat nou zeggen?

Betekenisvol

De afname van het aantal vakmensen in het spoor door krapte op de arbeidsmarkt en de versnelde uitstroom door pensionering geven ons inderdaad de uitdaging om veel jonge, enthousiaste mensen te werven. Dan hebben we het niet alleen over seinwezenmonteurs en bovenleidingsmonteurs, die vaak worden genoemd, maar ook over andere disciplines binnen onze zeer diverse sector. Ongeacht je studie of achtergrond is er in het spoor een mooie baan met veel kansen voor je beschikbaar. Heus niet iedereen moet eerst een technische opleiding hebben genoten voor een uitdagende baan in het spoor.

Staatssecretaris Heijnen stelde bij het Spoorcongres van Rail Cargo information Netherlands op 20 april dat voor jongeren niet zozeer het salaris meer bepalend is voor de beroepskeuze, maar de bijdrage aan een duurzamere wereld. Hier ben ik het hartgrondig mee eens, maar laten we tegelijkertijd niet vergeten dat werken in het spoor niet alleen ‘groen’ is, maar ook goed betaalt.

Het zou ProRail sieren om te stoppen met roepen dat het spoor niet zo sexy is. Daarmee doe je mijns inziens tekort aan alle collega’s die dag in dag uit vol passie werken aan verreweg het meest duurzame transportsysteem. Zij zullen stuk voor stuk beamen dat het spoor anno 2022 geweldige uitdagingen geeft en wel degelijk spannend is. Bij dezen is dus mijn oproep aan ProRail om niet te benadrukken hoe zwaar het is om als monteur ’s nachts en in het weekend te moeten werken, maar om uit te leggen hoe betekenisvol en dankbaar het is om voor het spoor te werken. Het is namelijk geweldig om in een sector werkzaam te zijn waarin je zó direct een bijdrage kan leveren aan een betere toekomst!

Marleen van de Kerkhof is namens Jonge Veranderaars (onderdeel van Railforum) ambassadeur van het Europese Jaar van de Jeugd en werkzaam als International Affairs Manager bij technologiebedrijf Dual Inventive.