Hoe speelt de spoorsector in op de 1,5 metereconomie?

Premier Mark Rutte heeft aan alle sectoren gevraagd om alvast na te denken over hoe zij kunnen opschalen op het moment dat de coronamaatregelen versoepeld worden. Kennisnetwerk Railforum biedt haar leden een platform om samen scenario’s in kaart te brengen. Directeur Corina de Jongh licht in een interview met SpoorPro een aantal van deze scenario’s toe. 


Het merendeel van de maatregelen om de verspreiding van het coronavirus tegen te houden lopen tot 28 april. Op dinsdag 21 april neemt het kabinet een besluit over een eventuele versoepeling van de maatregelen. De vervoerders in het OV en decentrale overheden buigen zich op dit moment over mogelijke scenario’s en de praktische invulling daarvan. Kennisnetwerk Railforum verzamelt alle ideeën en vraagt partijen in de spoorsector hun oplossingen te delen.

“Wij kijken met onze leden hoe we een eventuele versoepeling van de regels maatschappelijk verantwoord kunnen inrichten. Als er bijvoorbeeld wordt gezegd dat meer mensen naar hun werk kunnen gaan, hoe zorgen we er dan voor dat onze voertuigen in de spits niet uitpuilen?”, aldus De Jongh. “Het is belangrijk dat we met werkgevers en onderwijsinstellingen hier afspraken over maken. Bijvoorbeeld over de spreiding van personeel en studenten over verschillende dagen of dagdelen. Zij kunnen een verdeling maken, zodat niet iedereen op dezelfde dagen en in spits reist”, vervolgt ze.

Toestroom passagiers

“Om de toestroom van passagiers te reguleren zou het volgens de directeur mogelijk zijn om een maximumaantal reizigers toe te laten in de voertuigen. “Dat zou je op stations bijvoorbeeld kunnen doen door gedoseerd passagiers door de chippoorten te laten gaan en maar een beperkt aantal reizigers toe te laten in trams, treinen, metro’s en bussen.”

In de voertuigen zelf kan daarnaast eenrichtingsverkeer worden ingesteld, legt De Jongh uit. “In sommige bussen zie je al dat passagiers worden binnengelaten via de middelste deur en vervolgens via de achterste deur naar buiten worden geleid. Daarnaast wordt ze gevraagd om aan de raamkant plaats te nemen, zodat er voldoende afstand is met reizigers die gebruikmaken van het gangpad. Dit zou ook kunnen worden toegepast in treinen.”

“Vervoerders kunnen daarnaast het aantal contactmomenten beperken door alles zo veel mogelijk te automatiseren en handsfree te doen. Bijvoorbeeld door al zelf de deuren van de trein te openen, zodat reizigers de knoppen niet aan hoeven te raken. Ook kunnen ze het schoonmaken opvoeren om verdere besmetting te voorkomen.”

Tekst loopt verder onder afbeelding.

Data en apps

Zorgminister Hugo de Jonge kondigde vorige week aan dat het kabinet apps wil inzetten om het testbeleid omtrent het coronavirus te ondersteunen. Een van de twee apps die het kabinet wil inzetten geeft een seintje als iemand in de buurt is geweest van een met corona besmet persoon. Die wordt dan opgeroepen uit voorzorg thuis te blijven en via een tweede app contact te houden met een dokter. Deze apps kunnen daardoor het contactonderzoek van de GGD’s overnemen.

De combinatie van de data van deze apps en OV-chipkaartdata kan volgens haar nog veel meer opleveren bij de maatregelen ter bestrijding van het coronavirus. “Grote werkgevers hebben business cards. Je zou bijvoorbeeld kunnen invoeren dat medewerkers met business cards die eindigen op een bepaald nummer alleen op dinsdag en donderdag naar kantoor mogen komen.”

“Ik denk dat bijvoorbeeld universiteiten en ICT-bedrijven binnen de privacywetgeving veel meer kunnen bedenken om de reizigersstromen goed te regelen. Dat gebeurde al binnen drukke stations door bepaalde looplijnen in kaart te brengen en te beïnvloeden. Dit kan nu in een stroomversnelling komen.”

Vraaggestuurd OV

“Daarnaast heeft de sector in de afgelopen jaren stappen gemaakt naar meer vraaggestuurd OV. De coronacrisis dwingt ons ook om hier sneller stappen in te maken. Als ergens meer reizigers worden verwacht, dan zou je willen dat het openbaar vervoer flexibel inzetbaar is. Met bussen kan dat makkelijker dan met treinen, trams of metro’s, omdat een bus makkelijker van a naar b kan rijden als het ergens drukker is. Maar ik denk dat men ook railmaterieel veel meer vraaggestuurd kan inzetten door wat flexibeler om te gaan met de logistiek.”

Veel mensen in de sector zijn creatief, vindt De Jongh. “We hebben heel veel data. De uitdaging is nu om uit te vinden hoe we dat op een slimme manier kunnen combineren.”

Volgens De Jongh is de overheid aan zet om te bekijken hoe deze maatregelen verder ingevuld kunnen worden. “Als we gaan opschalen, bijvoorbeeld door stewards bij de OV-chippoorten neer te zetten, dan zal dat een toename zijn van de personeelskosten. Als er weer meer openbaar vervoer gaat rijden, willen we niet dat het ziekteverzuim onder personeel groter wordt. Kunnen we dit dus op een veilige manier doseren en is daar budget voor? Er worden nu immers grote verliezen geleden bij de vervoerbedrijven.”

Het zou volgens haar leden bijvoorbeeld ook mogelijk zijn om een pilot uit te voeren in een bepaalde vervoerregio om te kijken of een bepaalde maatregel het gewenste effect heeft. “Het zal in alle gevallen een samenspel zijn van overheden, werkgevers, onderwijsinstellingen, openbaar vervoerbedrijven en natuurlijk de reizigers zelf.”

Lees meer in ons Dossier over het coronavirus.