De spoorsector in het Verenigd Koninkrijk staat aan de vooravond van een van de grootste hervormingsoperaties sinds de privatisering begin jaren negentig. Dat blijkt uit vandaag gepresenteerde plannen van de Britse regering. De meest in het oog springende verandering is het integreren van de nationale infrastructuurbeheerder en vervoerder in een organisatie: Great British Railways. Dit betekent onder meer het einde voor spoorbeheerder Network Rail.

In een whitepaper, getiteld het ‘William-Shapps Plan For Rail’, vernoemd naar Keith Williams, de voorzitter van een onafhankelijke spoorcommissie en Grant Shapps, de staatssecretaris van Transport, stelt de regering ingrijpende wijzigingen voor in de reizigersdiensten, tarieven en dienstregelingen. Voor het spoorgoederenvervoer zou nauwelijks iets veranderen, maar dit deel van de sector wordt wel gunstige voorwaarden in het vooruitzicht gesteld.

“De spoorgoederensector is al een wendbare, grotendeels particuliere markt en zal dat ook blijven”, zegt het witboek en lost hierbij de vooraf gedane belofte in dat de beste elementen van de particuliere sector die hebben bijgedragen aan de groei, behouden blijven. “Het goederenvervoer per spoor zal gaan profiteren van nationale coördinatie, nieuwe garanties en een op regels gebaseerd toegangssysteem dat zal bijdragen aan de groei en bloei van de sector”, aldus het rapport.

Network Rail-directeur Andrew Haines zegt in een reactie: “Reizigers verdienen een betrouwbaar, betaalbaar en duurzaam spoor dat op hen is gericht. De aankondiging van vandaag zal ons helpen dat waar te maken door het spoor te vereenvoudigen en de weg vrij te maken om de erfenis van complexiteit en fragmentatie te ontmantelen. Reizigers en goederenvervoerders zullen weer centraal komen te staan in een dienstverlening die is ontworpen en uitgevoerd naar hun behoeften.”

Vakbonden niet overtuigd

De inhoud van het witboek wordt niet door iedereen toegejuicht. Vakbond RMT, spreekt van een gemiste kans. “Ze veel verder moeten gaan en de private vervoerders buiten spel moeten zetten”, zegt secretaris Mike Lynch. “Die zijn overbodig. In plaats van alleen opdrachtgever te zijn, had Great British Railways de leiding over de spoorbedrijven kunnen nemen en rechtstreeks alle diensten kunnen uitvoeren, wat een veel efficiënter systeem zou zijn en waarmee er geen winsten richting de staatsspoorwegen van andere landen gaan.” In het afgelopen jaar werden meerdere concessies van private vervoerders, waaronder die van NS-dochter Abellio en DB-dochter Arriva terug in overheidshanden gebracht.

Volgens de Britse regering laat het witboek juist zien hoe het spoor de ruggengraat wordt van een schoner, milieuvriendelijker en modern transportsysteem. Het is de reizigerskant van de sector die radicaal zal veranderen. “Door franchising te vervangen, innovatie te versnellen en de spoorwegen te integreren, zullen we een efficiënt, financieel duurzaam spoor leveren dat voldoet aan de behoeften van reizigers en mensen die dagelijks op het spoor vertrouwen”.

Lange termijnvisie

Branchevereniging Railway Industry Association (RIA) is wel enthousiast over de plannen van de regering. “Het geeft vertrouwen dat het Williams-Shapps Plan for Rail een 30-jarige strategie is, die modernisering en investeringen ondersteunt. Een langetermijnaanpak om de hoogconjunctuur te verzachten en meer zekerheid te bieden voor spoorwegregelingen, het netwerk uitstootvrij te maken en te digitaliseren, grote projecten te realiseren, banen te beschermen en te creëren en innovatie en samenwerking tussen spoorwegpartners te bevorderen.”

Lees ook:

• Schotse spoorwegen van NS-dochter Abellio terug naar de staat
• Britse overheid nationaliseert deel van het spoor