Als het Rijk niet nog eens 1,5 miljard euro beschikbaar stelt voor het doortrekken van de Noord/Zuidlijn naar Schiphol, zullen reizigers mee moeten betalen. Voor elke reis van en naar de luchthaven met trein, bus, metro, auto en taxi wordt in dat geval een toeslag van 2 euro gerekend.

Dat blijkt uit het alternatieve plan voor bekostiging dat een nationale alliantie van overheden en bedrijven heeft bedacht. De Vervoerregio Amsterdam, gemeenten Haarlemmermeer en Amsterdam, provincie Noord-Holland, Schiphol, KLM en NS kregen eerder dit jaar te horen dat er vanuit het Nationaal Groeifonds een bedrag van 1,5 miljard euro is gereserveerd. Dat is de helft van wat er nodig is.

Tussen Rotterdam Centraal en Schiphol betalen reizigers die met de Intercity Direct reizen nu al een toeslag van 2,60 euro voor een enkele reis. Als reizigers een toeslag aanschaffen bij de Toeslagzuil krijgen ze tijdens daluren 40 procent korting en kost het 1,56 euro.

Cofinanciering vanuit het Rijk

Aan de reservering voor het Groeifonds is de voorwaarde verbonden dat voor 9 januari 2022 voor een cofinanciering vanuit het Rijk en de regio wordt gezorgd. Maar gezien de demissionaire status van het kabinet en de langdurige formatie lijkt dit een utopie, schrijft de Amsterdamse wethouder Egbert de Vries in een brief aan de regioraad van de Vervoerregio Amsterdam.

Daarom is op zoek gegaan naar alternatieve financiering. Het enige kansrijke plan B werd gevonden in een tijdelijke bereikbaarheidstoeslag voor reizigers. Wie met de auto, trein, metro, of bus van en naar knooppunt Schiphol reist, moet een toeslag 2 euro toeslag betalen en voor werknemers wordt nog eens 0,25 euro extra voorgesteld. De heffing zou moeten ingaan vanaf het moment dat de Noord/Zuidlijn is doorgetrokken, naar verwachting in 2036, en duurt tot de benodigde 1,5 miljard euro is opgehaald.

“Het concept gaat uit van de gedachte dat ongeacht de modaliteit of motief, een toekomstvaste bereikbaarheid van de knoop voor alle gebruikers van belang is”, schrijft De Vries in de brief. “Elke gebruiker ondervindt ook hinder als de knoop niet meer functioneert/vastloopt. Daarom is een bijdrage van de reizigers met herkomst óf bestemming Schiphol een vorm van bekostiging die verdedigbaar is als alternatief op reguliere middelen.”

Het idee is dan ook dat alle reizigers profiteren van het doortrekken van de Noord/Zuidlijn naar Schiphol. Dit creëert meer ruimte in de trein, op het spoor, in de bus en op de weg rond Schiphol. Ook de vliegtuigreiziger betaalt mee, omdat die Schiphol moet bereiken per auto, taxi, bus, metro of trein.

Concurrentiepositie OV

Als voordeel boven andere financieringsvormen wordt onder meer genoemd dat de concurrentiepositie van het OV niet slechter wordt, omdat de toeslag ook geldt voor automobilisten. Ook wordt erop gewezen dat het systeem al in de praktijk getest is bij buitenlandse luchthavens in bijvoorbeeld Londen, Brussel en New York en andere Nederlandse projecten zoals de Blankenburgtunnel en aan de nog aan tellen Maasdeltatunnel.

Voor het OV zijn geen wetswijzigingen nodig om de toeslag in te voeren. Er is wel een besluit van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat nodig over het heffen van toeslag op de trein op Schiphol en een besluit van de Raad van Bestuur van Schiphol over de toeslag op parkeerplekken. Schiphol heeft al toegezegd om tot een parkeeropslag te komen en deze af te dragen.

Reservering vanuit Groeifonds

Als er alsnog geld vanuit het Rijk komt, kan worden afgezien van dit plan B. Dit concept is sowieso pas levensvatbaar als het een onderdeel is van het voorstel dat door het ministerie van IenW zal worden aangeboden aan de onafhankelijke commissie van het Nationaal Groeifonds. Naast deze cofinanciering is ook een betere onderbouwing van de plannen een voorwaarde voor de reservering van 1,5 miljard euro uit het Groeifonds wordt omgezet in een definitieve bijdrage.

Dit bedrag vanuit het Groeifonds is alleen bedoeld voor het doortrekken van de Noord/Zuidlijn. De alliantie wil echter ook de Amsterdamse metroring sluiten. De aanlegkosten voor dit totale metropakket liggen tussen de 4 en 5 miljard euro. De overheden en bedrijven in de alliantie stelden vorig jaar zelf ruim 1 miljard euro beschikbaar.

Lees ook:

• CPB zet vraagtekens bij financiering doortrekken Noord/Zuidlijn
• 2,5 miljard euro uit Nationaal Groeifonds gaat naar spoorprojecten
• ‘Doortrekken Noord/Zuidlijn speelt veel ruimte vrij op het spoor’
• Bijdrage van een miljard voor doortrekken Noord/Zuidlijn en sluiten Ringlijn